Η Κύπρος ως ηγέτιδα δύναμη στον βιώσιμο τουρισμό: Προκλήσεις και ευκαιρίες για το μέλλον

Μάριος Δημοσθένους*

Ο τουρισμός αποτελεί την καρδιά της κυπριακής οικονομίας, προσελκύοντας κάθε χρόνο επισκέπτες που ξεπερνούν κατά πολύ τον ίδιο τον πληθυσμό του νησιού. Αυτή η έντονη τουριστική δραστηριότητα, όμως, επιφέρει σημαντικές περιβαλλοντικές πιέσεις και απαιτεί την προσεκτική διαχείριση των φυσικών πόρων. Στο πλαίσιο αυτό, η ανάγκη για βιώσιμο τουρισμό έχει μετατραπεί από επιλογή σε αναγκαιότητα.

Η Κύπρος διαθέτει έναν ισχυρό τουριστικό τομέα, βασισμένο στο φυσικό κάλλος, τις παραλίες και τον πλούτο της πολιτιστικής της κληρονομιάς. Ωστόσο, το νησί αντιμετωπίζει αυξανόμενα περιβαλλοντικά προβλήματα όπως η λειψυδρία, η διάβρωση των ακτών, οι δασικές πυρκαγιές και η υπερανάπτυξη, που επιδεινώνονται από το εποχιακό μοντέλο τουρισμού, εστιασμένο στους θερινούς μήνες και στις παράκτιες περιοχές.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ESG

Η πρόσφατη μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης, με τη μείωση των δήμων και τη σύσταση επαρχιακών οργανισμών, προσφέρει μια σημαντική ευκαιρία για αλλαγή, αλλά από μόνη της δεν αρκεί. Χρειάζεται ουσιαστική αποκέντρωση, με παροχή πόρων και αυτονομίας στους τοπικούς φορείς, ώστε να μπορούν να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν βιώσιμες τουριστικές στρατηγικές, προσαρμοσμένες στις ανάγκες και τα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής.

Σήμερα, οι περισσότεροι δήμοι παραμένουν σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένοι από το Υφυπουργείο Τουρισμού και τις Εταιρείες Τουριστικής Ανάπτυξης και Προβολής, με αποτέλεσμα να μην έχουν τα κατάλληλα εργαλεία, δεξιότητες ή χρηματοδότηση για να ηγηθούν ουσιαστικών αλλαγών. Εδώ έρχεται να καλύψει το κενό το Ερευνητικό Κέντρο CARDET με το έργο Upskilling for Sustainable Tourism (UST), το οποίο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το πρόγραμμα UST έχει ως στόχο την ενίσχυση των επαγγελματικών δεξιοτήτων και την προώθηση του τουρισμού με επίκεντρο την κοινότητα και την περιβαλλοντική και κοινωνική ευαισθησία. Μέσω της ενδυνάμωσης των τοπικών φορέων, το UST φιλοδοξεί να δημιουργήσει ένα βιώσιμο και μακροπρόθεσμο μετασχηματισμό που θα βασίζεται στην τοπική ταυτότητα και τα χαρακτηριστικά.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ CARDET

Οι δήμοι, έχοντας βαθιά γνώση των τοπικών αναγκών, μπορούν να προωθήσουν μικρές αλλά σημαντικές παρεμβάσεις, όπως η ανάδειξη φυσικών μονοπατιών, η στήριξη τοπικών παραγωγών και η εφαρμογή πρακτικών κυκλικής οικονομίας. Αυτές οι πρωτοβουλίες μπορούν να ευαισθητοποιήσουν τους τουρίστες, να ενισχύσουν τη συμμετοχή των κατοίκων και να αλλάξουν σταδιακά τις προσδοκίες της τουριστικής αγοράς.

Παράλληλα, ο συντονισμός και οι συνεργασίες μεταξύ των δήμων, των ΜΚΟ, των περιβαλλοντικών οργανώσεων και των επαγγελματιών του τουρισμού είναι απαραίτητες για να υπάρξει μια συνεκτική και αποτελεσματική στρατηγική. Η Κύπρος πρέπει να ενισχύσει την εθνική της φωνή και να υιοθετήσει βασικές περιβαλλοντικές πολιτικές, όπως η Ολοκληρωμένη Διαχείριση Παράκτιων Ζωνών, εξασφαλίζοντας έτσι τη μακροπρόθεσμη προστασία του περιβάλλοντος και την οικονομική ανθεκτικότητα.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ, ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ ΚΑΙ ΕΣΤΙΑΣΗ

Η στροφή προς τον βιώσιμο τουρισμό δεν είναι απλώς μια επιλογή προστασίας του περιβάλλοντος, αλλά και ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Η παγκόσμια τάση δείχνει ότι οι ταξιδιώτες επιθυμούν αυθεντικές εμπειρίες, όπως περιπάτους στη φύση, τοπικά προϊόντα και διαμονή σε παραδοσιακούς οικισμούς. Η Κύπρος, με τις κατάλληλες πρωτοβουλίες, μπορεί να καλύψει αυτή τη ζήτηση και να αναδειχθεί ηγέτιδα δύναμη στη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη στη Μεσόγειο.

Με το έργο UST, την ενδυνάμωση της τοπικής αυτοδιοίκησης και τη δέσμευση σε μια συνεκτική εθνική στρατηγική, η Κύπρος έχει τη δυνατότητα να συνδυάσει την οικονομική ανάπτυξη με την προστασία του περιβάλλοντος, δημιουργώντας ένα βιώσιμο μέλλον για τον τουρισμό της.

Μάριος Δημοσθένους, Ειδικός Περιβάλλοντος & Βιωσιμότητας, Ερευνητικό Κέντρο CARDET