Η Ψευδαίσθηση Συχνότητας και πως μας Επηρεάζει Καθημερινά

Η ψευδαίσθηση συχνότητας, επίσης γνωστή ως φαινόμενο Baader–Meinhof ή προκατάληψη συχνότητας συγκαταλέγεται στη λίστα των γνωστικών προκαταλήψεων. Περιγράφει δηλαδή ένα λάθος στη σκέψη που συμβαίνει κατά την επεξεργασία και ερμηνεία των πληροφοριών. Αναφέρεται στην τάση να παρατηρούμε κάτι πιο συχνά αφού το παρατηρήσουμε για πρώτη φορά, γεγονός που οδηγεί στην πεποίθηση ότι έχει αυξημένη συχνότητα εμφάνισης. Είναι στην ουσία η αίσθηση που έχουμε ότι μια έννοια ή λέξη που μόλις μάθαμε, εμφανίζεται ξαφνικά παντού. Το φαινόμενο αυτό εκδηλώνεται ως μείωση της επίδρασης διαδοχικών μικρότερων ερεθισμάτων λόγω της παρουσίας ενός ισχυρότερου αρχικού ερεθίσματος.

Δύο διεργασίες εμπλέκονται και οδηγούν στο φαινόμενο αυτό. Η πρώτη είναι η επιλεκτική προσοχή και η δεύτερη είναι η προκατάληψη επιβεβαίωσης. Στην πράξη αρχικά η νέα γνώση της όποιας λέξης, φράσης ή ιδέας μας οδηγεί στην υπερεστίαση και στην αγνόηση άλλων ερεθισμάτων, αυτό μας οδηγεί στη συνέχεια να παρατηρούμε τα πράγματα που μας ενδιαφέρουν περισσότερο, όπως για παράδειγμα μια συγκεκριμένη λέξη ή ένα αυτοκίνητο και να αγνοούμε τα υπόλοιπα. Στη πορεία, κάθε φορά που εμφανίζεται αυτή η νέα λέξη ή ιδέα λειτουργεί αυτόματα σαν απόδειξη ότι αυτή εμφανίζεται όλο και συχνότερα. Αναζητούμε δηλαδή στο περιβάλλον μας πράγματα που υποστηρίζουν τις προκατασκευασμένες ιδέες μας και αγνοούμε κάθε πληροφορία που δεν ευθυγραμμίζεται με αυτές. Έτσι διαμορφώνουμε τη λανθασμένη εντύπωση ότι κάτι συμβαίνει συχνότερα από ό,τι στην πραγματικότητα. Το φαινόμενο Baader–Meinhof δηλαδή μπορεί να διογκώσει τη σημασία πρόσφατων ερεθισμάτων ή παρατηρήσεων και συνήθως αυτό είναι κάτι που συμβαίνει χωρίς να το συνειδητοποιούμε. Ένα απλό παράδειγμα είναι το να βλέπει κανείς παντού το ίδιο αυτοκίνητο ή αντίστοιχα μια κοινή εμπειρία του φαινομένου είναι το να βλέπει κανείς μια λέξη για πρώτη φορά και αμέσως μετά και τη βλέπει ξανά.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ SOFT SKILLS ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος λατρεύει να φτιάχνει και να βρίσκει μοτίβα και αυτό μπορεί τελικά να επηρεάσει την κρίση μας. Αυτό σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να λειτουργήσει θετικά και σε κάποιες αρνητικά. Για παράδειγμα η προκατάληψη της συχνότητας μπορεί να οδηγήσει έναν πολυάσχολο γιατρό να αγνοήσει άλλες πιθανές διαγνώσεις. Από την άλλη πλευρά μπορεί να λειτουργήσει σαν εργαλείο μάθησης π.χ. σε φοιτητές για να μάθουν περισσότερες πληροφορίες για μια νεοαποκτηθείσα γνώση. Αντίστοιχα, στον χώρο του μάρκετινγκ το φαινόμενο αυτό μπορεί να λειτουργήσει υπερ των εταιρειών, εφόσον όταν ο καταναλωτής βλέπει κάτι να εμφανίζεται ξανά και ξανά μπορεί να οδηγηθεί στην υπόθεση ότι είναι πιο επιθυμητό ή δημοφιλές από ό,τι πραγματικά είναι.

Το φαινόμενο αυτό μας υπενθυμίζει την αλληλεπίδραση των παραγόντων που κατευθύνουν την προσοχή μας. Έτσι, αυτό που σκεφτόμαστε ασυνείδητα μπορεί να μας οδηγεί να αναζητήσουμε σχετικές πληροφορίες στο περιβάλλον. Η ικανότητά μας να λειτουργούμε αποτελεσματικά παρά την πολυπλοκότητα που υπάρχει γύρω μας βασίζεται στην ικανότητά μας να επιλέγουμε ό,τι είναι σχετικό και να αγνοούμε ό,τι είναι άσχετο σε κάθε δεδομένη στιγμή.

Τώρα λοιπόν που αναφερθήκαμε στο φαινόμενο αυτό, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να το ξανακούσετε σύντομα! Μην εκπλαγείτε!