Γιατί 'Σβήνουμε' τον Ήλιο: Περικοπές στα Φωτοβολταϊκά για να μην Πάθουμε 'Ισπανία'

Η Κύπρος, το νησί του ήλιου και των 300 ημερών ηλιοφάνειας το χρόνο, βιώνει σήμερα μια ενεργειακή αντίφαση: την ανάγκη να περιορίσει την παραγωγή από φωτοβολταϊκά για να προστατεύσει την ευστάθεια του δικτύου. Το φαινόμενο αυτό δεν είναι μοναδικό. Αντίστοιχες εικόνες βλέπουμε και στην Ελλάδα, όπου ο ΔΕΔΔΗΕ καλεί καθημερινά παραγωγούς να «σβήνουν» τα πάρκα τους, ώστε να αποφευχθεί ένα μπλακ άουτ τύπου Ισπανίας. Το ερώτημα είναι πλέον επιτακτικό: Πώς γίνεται να έχουμε άφθονη πράσινη ενέργεια και να μη μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε;

Από την υπερπαραγωγή στις περικοπές: Το ελληνικό παράδειγμα

Στην Ελλάδα, η ανάπτυξη των ΑΠΕ και ειδικά των φωτοβολταϊκών έφερε την ανάγκη άμεσου ελέγχου της παραγωγής. Σε μεσημεριανές ώρες αιχμής, όπου η ζήτηση πέφτει και η ηλιακή παραγωγή εκτινάσσεται, η τιμή ηλεκτρικής ενέργειας πέφτει ακόμα και στο μηδέν. Το δίκτυο, αδυνατώντας να απορροφήσει την προσφερόμενη ενέργεια, καταλήγει να ζητά από παραγωγούς να αποσυνδέσουν χειροκίνητα τα φωτοβολταϊκά τους.

Και όμως, την ίδια στιγμή εισάγεται ενέργεια από άλλες χώρες. Η λογική πίσω από αυτήν την πρακτική δεν είναι οικονομική, αλλά τεχνική: το δίκτυο απαιτεί ευστάθεια και ελεγχόμενη ροή. Αν αυτή διαταραχθεί από ξαφνικές αυξήσεις παραγωγής, υπάρχει κίνδυνος μπλακ άουτ. Αυτό συνέβη στην Ισπανία, όπου η έλλειψη σωστής διαχείρισης ΑΠΕ και αποθήκευσης οδήγησε σε κατάρρευση του συστήματος.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ESG

Η κυπριακή πραγματικότητα: Στο κατώφλι του ίδιου προβλήματος

Στην Κύπρο, η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΑΗΚ) και ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς βρίσκονται αντιμέτωποι με παρόμοιες προκλήσεις. Οι μονάδες παραγωγής από φωτοβολταϊκά, ειδικά οι οικιακές και εμπορικές, αυξάνονται ραγδαία. Ωστόσο, το δίκτυο δεν έχει ακόμη την υποδομή για να διαχειριστεί αυτή την αφθονία ενέργειας. Αυτό οδηγεί ήδη σε περιπτώσεις περικοπής παραγωγής, με προοπτική γενικευμένων αποσυνδέσεων αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα.

Η κυπριακή Βουλή συγκαλεί έκτακτες συνεδρίες για να συζητήσει δύο κρίσιμα νομοθετήματα:

• Την απαγόρευση της αποσύνδεσης οικιακών φωτοβολταϊκών που παράγουν μόνο για ιδιοκατανάλωση.
• Την κεντρική διαχείριση συστημάτων αποθήκευσης από την ΑΗΚ, με τη βοήθεια ευρωπαϊκής παρέκκλισης.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥΣ, ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ

Η απουσία υποδομών αποθήκευσης: Το μεγάλο κενό

Η κοινή συνισταμένη Ελλάδας και Κύπρου είναι η ίδια: η έλλειψη αποθηκευτικών μονάδων. Οι προηγμένες χώρες, όπως η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, έχουν ήδη ενσωματώσει μπαταρίες και αντλησιοταμιεύσεις, διαμορφώνοντας έξυπνα δίκτυα που απορροφούν τις διακυμάνσεις παραγωγής από ΑΠΕ. Στην Κύπρο, όμως, η έννοια της αποθήκευσης παραμένει θεωρητική.

Το παράδοξο είναι εμφανές: παράγουμε δωρεάν ενέργεια από τον ήλιο, αλλά δεν μπορούμε να την αποθηκεύσουμε, αναγκαζόμαστε να τη σβήσουμε, και ενίοτε αγοράζουμε ακριβότερη ενέργεια από εισαγωγές ή ρυπογόνες μονάδες.

Η ανάγκη για στρατηγικό σχεδιασμό και όχι αποσπασματικές λύσεις

Το να ζητείται από τους πολίτες ή τους μικρούς επενδυτές να αποσυνδέουν τα συστήματά τους για να προστατεύεται το δίκτυο δεν είναι βιώσιμη λύση. Είναι προσωρινή και αναποτελεσματική. Το σύστημα εξαρτάται από «ανθρώπινα κουμπιά», με τον κίνδυνο του λάθους πάντα παρόντα.

Αντί αυτού, η Κύπρος χρειάζεται:

• Εθνική στρατηγική αποθήκευσης ενέργειας.
• Εφαρμογή δυναμικής τιμολόγησης για να ενθαρρυνθεί η κατανάλωση στις ώρες αιχμής παραγωγής.
• Έξυπνα δίκτυα και ρολόγια που να υποστηρίζουν την ευελιξία.
• Κίνητρα για ανάπτυξη συστημάτων μπαταριών σε οικιακό και εμπορικό επίπεδο.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ

Το στοίχημα για την Κύπρο: Να δαμάσει τον ήλιο, όχι να τον σβήσει

Η πράσινη μετάβαση δεν μπορεί να βασίζεται μόνο στην παραγωγή. Πρέπει να συνοδεύεται από κατάλληλη τεχνολογική υποδομή, θεσμική προετοιμασία και διαφάνεια στις αποφάσεις. Η Κύπρος έχει την ευκαιρία να μάθει από τα λάθη άλλων χωρών και να αποφύγει φαινόμενα τύπου Ισπανίας ή Ελλάδας.

Το μέλλον ανήκει σε εκείνους που βλέπουν τον ήλιο όχι μόνο ως πηγή ενέργειας, αλλά ως μοχλό εθνικής ενεργειακής αυτονομίας. Η χώρα του ήλιου δεν πρέπει να μάθει να τον σβήνει. Πρέπει να μάθει να τον αξιοποιεί, με σοφία, τεχνολογία και σχέδιο.