Ηγεσία σε Εποχή Αστάθειας: Πώς οι Οργανισμοί κάνουν «Στροφή με Σκοπό»

Σε έναν κόσμο όπου οι βεβαιότητες καταρρέουν η μία μετά την άλλη, οι επιχειρήσεις καλούνται να λειτουργήσουν μέσα σε διαρκή αστάθεια: πανδημίες, γεωπολιτικές εντάσεις, ενεργειακές κρίσεις, κλιματική αλλαγή, τεχνητή νοημοσύνη που αλλάζει τα πάντα, κοινωνικές πιέσεις για αξίες και διαφάνεια. Σε αυτό το περιβάλλον, η κλασική «στρατηγική πενταετίας» δεν αρκεί. Οι οργανισμοί χρειάζονται κάτι βαθύτερο: την ικανότητα να αλλάζουν πορεία, χωρίς να χάνουν την ταυτότητά τους. Να «στρίβουν», αλλά όχι να παρασύρονται.

Αυτή η ικανότητα είναι αυτό που πολλοί ονομάζουν σήμερα “pivot με σκοπό”: η συνεχής προσαρμογή σε νέες συνθήκες, έχοντας σταθερά αγκυροβόλια τις αξίες, τον σκοπό και την ουσία του οργανισμού. Δεν είναι ένα κόλπο επιβίωσης, είναι ένας νέος τρόπος ηγεσίας.

Από την αυταπάτη στην πραγματικότητα

Το πρώτο βήμα για κάθε ουσιαστική στροφή είναι ίσως και το πιο δύσκολο: να δεις την πραγματικότητα όπως είναι, όχι όπως θα ήθελες να είναι. Πολλές επιχειρήσεις επιμένουν σε προϊόντα που έχουν ξεπεραστεί, σε αγορές που δεν είναι πλέον βιώσιμες ή σε μοντέλα λειτουργίας που δεν «βγαίνουν» πια, απλώς και μόνο επειδή έχουν επενδύσει πολλά σε αυτά.

Οι ηγέτες που “pivotάρουν” με σκοπό έχουν το θάρρος να παραδεχτούν ότι κάτι δεν λειτουργεί, να αναγνωρίσουν έγκαιρα τους κινδύνους και να σταματήσουν να υπερασπίζονται χθεσινές επιλογές. Αυτό μπορεί να σημαίνει κλείσιμο δραστηριοτήτων, αναδιάρθρωση ομάδων ή εγκατάλειψη σχεδίων που κάποτε ήταν «σημαία» της εταιρείας. Χωρίς αυτή την ειλικρινή αποτίμηση, καμία στροφή δεν είναι ουσιαστική – είναι απλώς καλλωπισμός.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ MANAGEMENT & LEADERSHIP

Σταθερές αξίες σε μεταβαλλόμενο περιβάλλον

Η ταχύτητα των αλλαγών δημιουργεί τον πειρασμό για «ζιγκ ζαγκ» ανάλογα με το ποια πίεση είναι πιο έντονη κάθε εβδομάδα: κοινωνικά δίκτυα, ομάδες πίεσης, ρυθμιστικές αρχές, αγορές. Όταν όμως ένας οργανισμός δεν έχει ξεκάθαρα διατυπωμένο σκοπό και αξίες, τότε κινδυνεύει να αντιδρά σπασμωδικά, να λέει άλλα σήμερα και άλλα αύριο.

Έρευνες σε κρίσεις όπως η Covid-19 έχουν δείξει ότι οι εταιρείες που έμειναν συνεπείς στις δεσμεύσεις τους προς εργαζομένους, πελάτες και κοινωνία, όχι μόνο έχασαν λιγότερο έδαφος, αλλά ανέκαμψαν γρηγορότερα. Αντίθετα, όπου υπάρχει αντίφαση ανάμεσα στο «τι λέμε» και «τι κάνουμε», η εμπιστοσύνη διαλύεται. Η στροφή με σκοπό προϋποθέτει ξεκάθαρη απάντηση στο ερώτημα: τι δεν διαπραγματευόμαστε ποτέ;

Στρατηγική ευελιξία με ηθική πυξίδα

Άλλο πράγμα η σταθερότητα στις αξίες και άλλο η ακαμψία στη στρατηγική. Στο σημερινό περιβάλλον, το να μην αλλάζεις τακτική είναι σχεδόν συνώνυμο με την ήττα. Οι οργανισμοί που τα καταφέρνουν καλύτερα είναι εκείνοι που προσαρμόζουν τις στρατηγικές και τα επιχειρησιακά τους μοντέλα γρήγορα – χωρίς όμως να αλλοιώνουν τον πυρήνα τους.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι επιχειρήσεις λιανικής που, αντί να δουν το ηλεκτρονικό εμπόριο ως απειλή, ανασχεδίασαν πλήρως την εξυπηρέτηση πελατών, συνδέοντας φυσικά και ψηφιακά κανάλια, ενσωματώνοντας νέα κυκλικά μοντέλα (επισκευές, επαναχρησιμοποίηση, ενοικίαση). Δεν άλλαξαν την αποστολή τους – να προσφέρουν αξία στους πελάτες – αλλά άλλαξαν ριζικά τον τρόπο με τον οποίο το κάνουν.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ MANAGEMENT & LEADERSHIP

Καμία στροφή δεν γίνεται μόνο από την κορυφή

Πολλοί CEOs νιώθουν ότι πρέπει να έχουν οι ίδιοι όλες τις απαντήσεις. Αυτό είναι αδύνατο, ειδικά σε ένα περιβάλλον σύνθετο και αβέβαιο. Οι πιο επιτυχημένες στροφές γίνονται όταν η ηγεσία θέτει το πλαίσιο, αλλά εμπιστεύεται τις ομάδες να βρουν τις λύσεις στην πράξη.

Στην πανδημία, είδαμε οργανισμούς να μετατρέπουν μέσα σε λίγες μέρες καταστήματα σε κέντρα εξυπηρέτησης online παραγγελιών, χάρη σε ομάδες πρώτης γραμμής που είχαν την αυτονομία να προσαρμόσουν διαδικασίες στις τοπικές ανάγκες. Η «στροφή με σκοπό» είναι συλλογικό άθλημα: χρειάζεται διάλογο, εμπιστοσύνη και χώρο για πειραματισμό, όχι μόνο αποφάσεις πίσω από κλειστές πόρτες.

Από την άμυνα στην επίθεση

Τέλος, μια στροφή με σκοπό δεν είναι μόνο αμυντική κίνηση για να «σωθούμε». Μπορεί να είναι ευκαιρία να προηγηθούμε. Σε περιόδους αβεβαιότητας, πολλοί παγώνουν επενδύσεις, περιμένουν «να ξεκαθαρίσει το τοπίο» και έτσι αφήνουν χώρο σε άλλους να δράσουν. Οι ηγέτες που σκέφτονται μακροπρόθεσμα επενδύουν ακριβώς τότε: σε νέες τεχνολογίες, σε υποδομές, σε ανθρώπινο δυναμικό, σε νέα επιχειρηματικά μοντέλα.

Βλέπουν την κρίση ως επιταχυντή, όχι μόνο ως απειλή. Δεν διακινδυνεύουν τις αξίες τους, αλλά είναι πρόθυμοι να αλλάξουν ριζικά τον τρόπο λειτουργίας της επιχείρησης, αν αυτό ανοίγει δρόμο για βιώσιμη ανάπτυξη σε βάθος χρόνου.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ SOFT SKILLS

Η νέα κανονικότητα της ηγεσίας

Η ηγεσία στο σημερινό περιβάλλον δεν κρίνεται από μια ηρωική απόφαση, αλλά από τη δυνατότητα για συνεχείς, ευθυγραμμισμένες στροφές. Οι οργανισμοί που θα αντέξουν δεν είναι οι πιο «σκληροί», αλλά εκείνοι που είναι ταυτόχρονα ευέλικτοι και βαθιά ριζωμένοι στον σκοπό τους.

Σε εποχές αναταράξεων, ο μεγαλύτερος κίνδυνος δεν είναι η ίδια η αναταραχή, αλλά να επιμένουμε να σκεφτόμαστε και να λειτουργούμε με τα δεδομένα του χθες. Η «στροφή με σκοπό» δεν είναι τεχνική, είναι νοοτροπία: να μένεις πιστός σε αυτό που είσαι, ενώ έχεις το θάρρος να αλλάξεις όλα όσα χρειάζεται για να συνεχίσεις να έχεις λόγο ύπαρξης και αύριο.