Υποδομές, Δαπάνες και Ανθεκτικότητα: Το Μήνυμα του Δημοσιονομικού Συμβουλίου

Ένα σαφές μήνυμα υπέρ της στρατηγικής προνοητικότητας και της δημοσιονομικής πειθαρχίας στέλνει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο Κύπρου, μέσα από την τελική του έκθεση για το 2025. Παρά τη θετική εικόνα της κυπριακής οικονομίας, το Συμβούλιο προειδοποιεί ότι οι επόμενες χρονιές θα απαιτήσουν δύσκολες αλλά αναγκαίες αποφάσεις, με αιχμή τη δημιουργία Προγράμματος Εθνικών Επενδύσεων και τη σταδιακή μείωση των ανελαστικών δαπανών.

Ανάπτυξη με ρίσκα κάτω από την επιφάνεια

Σύμφωνα με την έκθεση, η κυπριακή οικονομία εξακολουθεί να αναπτύσσεται με ικανοποιητικούς ρυθμούς, ενώ η ανεργία παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, κοντά στην πλήρη απασχόληση. Το δημόσιο χρέος ακολουθεί πτωτική πορεία και εκτιμάται ότι θα υποχωρήσει κάτω από το όριο του 60% του ΑΕΠ, ενισχύοντας την εικόνα δημοσιονομικής σταθερότητας.

Ωστόσο, το Δημοσιονομικό Συμβούλιο επισημαίνει ότι αυτή η θετική εικόνα συγκαλύπτει δομικές αδυναμίες. Η ανάπτυξη καθοδηγείται από περιορισμένο αριθμό κλάδων, οι οποίοι στηρίζονται σε αλλοδαπώς ελεγχόμενες επιχειρήσεις υψηλής κινητικότητας, γεγονός που αυξάνει την τρωτότητα της οικονομίας σε εξωγενείς κλυδωνισμούς.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ & ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Υποδομές που δεν αντέχουν άλλη αναβολή

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις μελλοντικές ανάγκες μεγάλων έργων υποδομής. Το Συμβούλιο προειδοποιεί ότι κρίσιμα έργα σε τομείς όπως το υδατικό, η ενέργεια, οι μεταφορές, η πολιτική προστασία και η άμυνα θα ωριμάσουν τα επόμενα χρόνια σε βαθμό που δεν θα επιτρέπεται περαιτέρω καθυστέρηση.

Η απουσία ενός ρητού και δεσμευτικού Προγράμματος Εθνικών Επενδύσεων, με σαφές χρονοδιάγραμμα και προτεραιοποίηση, ενδέχεται να μετατραπεί σε σοβαρό δημοσιονομικό κίνδυνο, ιδίως αν οι ανάγκες αυτές συμπέσουν με περίοδο οικονομικής επιβράδυνσης.

Ανελαστικές δαπάνες και περιορισμένος δημοσιονομικός χώρος

Ένα από τα βασικά σημεία κριτικής αφορά τη συνεχή αύξηση των ανελαστικών δαπανών. Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο υπογραμμίζει ότι η υφιστάμενη κατανομή κονδυλίων εγκλωβίζει τις κυβερνήσεις σε προκυκλικές πολιτικές, περιορίζοντας τη δυνατότητα αντίδρασης σε περιόδους κρίσης.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν το κυκλοφοριακό, η ενέργεια, οι κλιματικοί κίνδυνοι και το στεγαστικό, όπου –όπως σημειώνεται– δαπανώνται σημαντικά ποσά χωρίς μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και χωρίς να προκρίνονται βιώσιμες λύσεις, όπως η ενίσχυση των δημόσιων μεταφορών.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Εισόδημα, μισθοί και κοινωνικές πιέσεις

Παρά την αύξηση του κατά κεφαλή ΑΕΠ, το Συμβούλιο επισημαίνει ότι το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αυξάνεται οριακά. Η διαφορά μεταξύ ΑΕΠ και Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος προσεγγίζει το 12%, με σημαντικές ροές εισοδημάτων να κατευθύνονται εκτός Κύπρου.

Ταυτόχρονα, οι αυξήσεις στους μέσους πραγματικούς μισθούς καθοδηγούνται από λίγους κλάδους, γεγονός που δημιουργεί στρεβλή εικόνα και προοιωνίζεται αυξημένες κοινωνικές πιέσεις για πρόσθετες δαπάνες τα επόμενα χρόνια.

Οι βασικές εισηγήσεις πολιτικής

Με βάση τα ευρήματα, το Δημοσιονομικό Συμβούλιο εισηγείται:

1. Την άμεση υιοθέτηση Εθνικής Στρατηγικής για τις Άμεσες Ξένες Επενδύσεις, με έμφαση στη διασύνδεσή τους με την εγχώρια οικονομία.

2. Τη δημιουργία δεσμευτικού Προγράμματος Εθνικών Επενδύσεων για έργα μεγάλης κλίμακας.

3. Την εφαρμογή Πολιτικής Παραγωγικότητας σε τομείς χαμηλής προστιθέμενης αξίας.

4. Τριετή σχεδιασμό για τη μείωση των ανελαστικών δαπανών.

Παράλληλα, ζητείται αυστηρότερη παρακολούθηση της αυτονόμησης των νοσηλευτηρίων του ΟΚΥΠΥ και ενίσχυση της διαφάνειας στους συμπληρωματικούς προϋπολογισμούς.