Προσιτή Στέγαση στην ΕΕ: 75 Εισηγήσεις στο Μικροσκόπιο της Κομισιόν

Ένα σημαντικό βήμα προς την αναμόρφωση της στεγαστικής πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση έγινε με την επίσημη παράδοση των 75 εισηγήσεων του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου για τη Στέγαση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το υλικό αυτό θα αποτελέσει τον κορμό του νέου Ευρωπαϊκού Σχεδίου Προσιτής Στέγασης, το οποίο αναμένεται να παρουσιαστεί πριν την εκπνοή του έτους.

Το Συμβούλιο, που συστάθηκε στις αρχές του καλοκαιριού του 2025, συγκεντρώνει ειδικούς από διαφορετικούς τομείς – από την αστική ανάπτυξη και την οικονομία έως την κοινωνική πολιτική και την τεχνολογική καινοτομία. Στόχος τους ήταν να διαμορφώσουν ένα ολοκληρωμένο σύνολο προτάσεων για την αντιμετώπιση της πολυεπίπεδης στεγαστικής κρίσης που έχει πλήξει εκατομμύρια Ευρωπαίους την τελευταία δεκαετία.

Τα στοιχεία της έκθεσης είναι αποκαλυπτικά: από το 2010 έως το 2024, οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 55%, ενώ τα ενοίκια κατά 25%, με ορισμένες χώρες να καταγράφουν υπερβολικές αυξήσεις που ξεπερνούν το 200%. Παράλληλα, η άνοδος των μισθών δεν συμβαδίζει με το κόστος στέγασης, οδηγώντας πολλά νοικοκυριά να διαθέτουν πάνω από το 40% των εισοδημάτων τους για κατοικία. Η έλλειψη κοινωνικής στέγης και η εμπορευματοποίηση της κατοικίας έχουν επιτείνει τις πιέσεις, αφήνοντας ευάλωτες ομάδες σε επισφαλείς συνθήκες και καθιστώντας τη μετάβαση των νέων στην ανεξάρτητη διαβίωση σχεδόν αδύνατη – με το 50% των ατόμων ηλικίας 18–34 να ζει ακόμη στο πατρικό σπίτι.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ

Μέσα σε αυτό το τοπίο, το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο προτείνει μια συνολική αλλαγή φιλοσοφίας: η στέγαση πρέπει να αντιμετωπίζεται ως κοινωνικό δικαίωμα και όχι απλώς ως εμπορικό προϊόν. Η αντιμετώπιση της αστέγιας, η πράσινη αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος, η ενίσχυση της κοινωνικής στέγασης και η καλύτερη συνεργασία όλων των επιπέδων διακυβέρνησης αποτελούν βασικούς άξονες των προτάσεών του.

Ο αρμόδιος Επίτροπος για την Ενέργεια και τη Στέγαση, Dan Jørgensen, δήλωσε ότι οι εισηγήσεις αυτές ενισχύουν τη φιλοδοξία της Επιτροπής να παρουσιάσει ένα ουσιαστικό και ρεαλιστικό σχέδιο που θα δώσει ανακούφιση στους Ευρωπαίους. Στο νέο πλαίσιο θα περιλαμβάνεται δέσμη μέτρων για την αύξηση της προσφοράς οικονομικά προσβάσιμης στέγης, νέοι κανονισμοί προστασίας ενοικιαστών και μηχανισμοί που θα ενθαρρύνουν επενδύσεις τόσο από το δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα.

Μεταξύ των σημαντικότερων εισηγήσεων ξεχωρίζει η εφαρμογή της αρχής Housing First, η οποία έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική στη μείωση της χρόνιας αστέγιας. Παράλληλα προτείνεται η δημιουργία ευρωπαϊκού ταμείου για την καταπολέμηση της αστέγιας, το οποίο θα χρηματοδοτείται με εισφορές από τη βραχυχρόνια μίσθωση καταλυμάτων.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ESG

Η στροφή στη βιώσιμη αστική ανάπτυξη κατέχει επίσης κεντρική θέση. Το Συμβούλιο εισηγείται την αξιοποίηση υφιστάμενων κτιρίων και την ενεργειακή τους αναβάθμιση αντί της αλόγιστης επέκτασης του δομημένου περιβάλλοντος. Προτείνει ακόμη την εφαρμογή μοντέλων «συμπεριληπτικής ζώνωσης», όπου οι ιδιωτικές αναπτύξεις θα οφείλουν να ενσωματώνουν ποσοστό κατοικιών προσιτής τιμής.

Σε επίπεδο χρηματοδότησης, προτείνεται η δημιουργία ενός μεγάλου Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων για την προσιτή στέγαση και η αξιοποίηση πράσινων ομολόγων, ώστε να κινητοποιηθούν κεφάλαια για κοινωνικά και ενεργειακά αποδοτικά έργα.

Τέλος, το Συμβούλιο επιμένει στην ανάγκη ενίσχυσης της τοπικής αυτοδιοίκησης, που γνωρίζει καλύτερα τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών. Η απευθείας πρόσβαση των δήμων σε ευρωπαϊκά κονδύλια και η καλύτερη καταγραφή δεδομένων μέσω μιας ευρωπαϊκής πλατφόρμας στέγασης θεωρούνται κρίσιμες προϋποθέσεις για την επιτυχία του νέου σχεδίου.

Το τελικό κείμενο του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Προσιτής Στέγασης αναμένεται να διαμορφώσει τη στεγαστική πολιτική της Ένωσης για την επόμενη δεκαετία.