ΠΟΥ: Συναγερμός για την Ψυχική Υγεία Παγκοσμίως. Προκλήσεις και για την Κύπρο

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την ψυχική υγεία, ζητώντας από τα κράτη να αυξήσουν τις δαπάνες και να επενδύσουν ουσιαστικά σε υπηρεσίες πρόληψης και θεραπείας. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκθέσεις του Οργανισμού, περισσότερα από 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι παγκοσμίως ζούσαν με κάποια ψυχική διαταραχή το 2021, ενώ η επιβάρυνση για τα συστήματα υγείας και τις κοινωνίες παραμένει ιδιαίτερα υψηλή.

Η Ευρώπη στην κορυφή των δαπανών, αλλά τα κενά παραμένουν

Η Ευρώπη είναι η περιφέρεια με τις μεγαλύτερες δαπάνες για την ψυχική υγεία, με μέσο όρο 51,76 δολάρια ανά κάτοικο το 2024 – πολύ πάνω από τη δεύτερη κατά σειρά περιοχή, την Αμερική, όπου το αντίστοιχο ποσό ήταν μόλις 6,86 δολάρια. Ωστόσο, τα ποσοστά ψυχικών παθήσεων παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, με το 15,4% του ευρωπαϊκού πληθυσμού να επηρεάζεται.

Αν και οι ευρωπαϊκές χώρες διαθέτουν κατά μέσο όρο το 4,5% του προϋπολογισμού υγείας για την ψυχική ευημερία (έναντι 2,1% παγκοσμίως), μόλις το 9% των ατόμων με κατάθλιψη λαμβάνει θεραπεία, ενώ το ποσοστό ανέρχεται στο 40% για όσους πάσχουν από ψύχωση.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ

Η Κύπρος στο μικροσκόπιο

Η συζήτηση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία για την Κύπρο, όπου η ψυχική υγεία αναδεικνύεται σε προτεραιότητα αλλά και σε ανοιχτή πρόκληση. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Υπουργείου Υγείας, περίπου το 20% του πληθυσμού έχει αντιμετωπίσει κάποια στιγμή στη ζωή του πρόβλημα ψυχικής υγείας, με τις αγχώδεις διαταραχές και την κατάθλιψη να βρίσκονται στην κορυφή.

Το 2023, η κυπριακή κυβέρνηση ανακοίνωσε τη Στρατηγική για την Ψυχική Υγεία 2023-2030, με στόχο την ενίσχυση των δομών πρωτοβάθμιας φροντίδας, τη μείωση του στίγματος και την προώθηση κοινοτικών υπηρεσιών αντί της υπερβολικής εξάρτησης από ψυχιατρικά ιδρύματα. Παράλληλα, εντάχθηκε στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ειδική χρηματοδότηση για τη δημιουργία νέων ξενώνων και υποστηρικτικών κέντρων για ευάλωτες ομάδες.

Ωστόσο, οι επαγγελματίες του κλάδου προειδοποιούν ότι οι ανάγκες παραμένουν πολύ μεγαλύτερες από τους διαθέσιμους πόρους. Η αναλογία ψυχιάτρων και ψυχολόγων ανά πληθυσμό στην Κύπρο υπολείπεται του ευρωπαϊκού μέσου όρου, ενώ οι λίστες αναμονής για δημόσιες υπηρεσίες ψυχικής υγείας αυξάνονται.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ

Οι κοινωνικές διαστάσεις

Η ψυχική υγεία δεν είναι μόνο ζήτημα υγείας αλλά και κοινωνικής συνοχής. Η πανδημία, η ακρίβεια και οι γεωπολιτικές αναταράξεις έχουν επιβαρύνει την ψυχολογική ανθεκτικότητα των πολιτών. Στην Κύπρο, σύμφωνα με έρευνες του Πανεπιστημίου Κύπρου, τα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης στους νέους αυξήθηκαν σημαντικά μετά το 2020, με ιδιαίτερη ανησυχία να προκαλεί η εξάρτηση από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι επιπτώσεις τους στην αυτοεκτίμηση και την κοινωνικοποίηση.

Το στοίχημα της επόμενης μέρας

Ο ΠΟΥ καλεί τα κράτη να επανεξετάσουν άμεσα τις πολιτικές τους, τονίζοντας ότι η υποχρηματοδότηση οδηγεί σε απώλεια ανθρώπινου δυναμικού και σε μακροπρόθεσμες οικονομικές συνέπειες. Για την Κύπρο, η επένδυση στην ψυχική υγεία συνδέεται με την οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική σταθερότητα και την ποιότητα ζωής των πολιτών.

Η χώρα, όπως και η υπόλοιπη Ευρώπη, βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι: είτε θα ενισχύσει την πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση και τη θεραπεία, είτε θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει αυξανόμενες πιέσεις στο σύστημα υγείας και την κοινωνία.