ΠΟΥ: Παγκόσμια κρίση ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά – Η Κύπρος σε κατάσταση συναγερμού

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για μια σιωπηλή αλλά εξαιρετικά απειλητική πανδημία: τη μικροβιακή αντοχή (AMR). Η ολοένα αυξανόμενη αδυναμία των αντιβιοτικών να αντιμετωπίζουν λοιμώξεις έχει εξελιχθεί σε μία από τις πιο σοβαρές απειλές για τη δημόσια υγεία παγκοσμίως, ευθυνόμενη ήδη για περισσότερους από ένα εκατομμύριο θανάτους ετησίως.

Σύμφωνα με νέες εκθέσεις του ΠΟΥ, η υπερκατανάλωση αντιβιοτικών σε ανθρώπους, ζώα και καλλιέργειες αποτελεί τον βασικό παράγοντα επιδείνωσης του φαινομένου. Παράλληλα, η ανάπτυξη νέων φαρμάκων παραμένει ανεπαρκής: από τα 90 αντιβακτηριακά που βρίσκονται σε φάση κλινικής ανάπτυξης, μόλις 15 θεωρούνται πραγματικά καινοτόμα. «Αν δεν αυξηθούν οι επενδύσεις στην έρευνα και τη διάθεση νέων θεραπειών, οι ανθεκτικές λοιμώξεις θα συνεχίσουν να εξαπλώνονται ανεξέλεγκτα», προειδοποιεί η αναπληρώτρια γενική διευθύντρια του ΠΟΥ, Γιουκίκο Νακατάνι.

Η Κύπρος ανάμεσα στις χώρες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση αντιβιοτικών

Η προειδοποίηση αυτή έχει άμεση σημασία για την Κύπρο, η οποία τα τελευταία χρόνια καταγράφει συστηματικά υψηλή κατανάλωση αντιβιοτικών, τόσο στην κοινότητα όσο και στα νοσοκομεία. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Antibiotics (Basel) το 2024, η κατανάλωση αντιβιοτικών στην Κύπρο αυξήθηκε κατά περίπου 38% την περίοδο 2015-2022. Παρά τη μείωση του μεριδίου των πιο «ήπιων» φαρμάκων της ομάδας Access, η συνολική χρήση παραμένει από τις υψηλότερες στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ

Η εικόνα αυτή έχει οδηγήσει τις υγειονομικές αρχές σε κατάσταση συναγερμού. Το Υπουργείο Υγείας και η Εθνική Επιτροπή Παρακολούθησης Αντιμικροβιακής Αντοχής έχουν ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια μια σειρά από μέτρα ελέγχου, όπως η εφαρμογή ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, η απαγόρευση διάθεσης αντιβιοτικών χωρίς ιατρική συνταγή, και η προώθηση εκπαιδευτικών εκστρατειών ενημέρωσης. Παράλληλα, έχει τεθεί σε εφαρμογή ένα εθνικό σχέδιο δράσης που στοχεύει στη μείωση της περιττής χρήσης αντιβιοτικών στα νοσοκομεία και στην κοινότητα.

Ωστόσο, όπως αναγνωρίζουν ειδικοί λοιμωξιολόγοι, οι προσπάθειες αυτές δεν αρκούν. Η ανθεκτικότητα μικροβίων σε κοινές θεραπείες, όπως πνευμονία ή ουρολοιμώξεις, εμφανίζει αυξητική τάση. Ο Δρ. Ανδρέας Καραγιάννης, μέλος της επιτροπής AMR, προειδοποιεί: «Αν συνεχίσουμε με αυτόν τον ρυθμό κατανάλωσης, κινδυνεύουμε να φτάσουμε σε σημείο όπου απλές μολύνσεις δεν θα μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά. Η Κύπρος βρίσκεται ήδη σε ζώνη υψηλού κινδύνου».

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ MANAGEMENT & LEADERSHIP

Η παγκόσμια ανησυχία και οι τοπικές ευθύνες

Σε διεθνές επίπεδο, ο ΠΟΥ προβλέπει ότι αν δεν υπάρξει άμεση δράση, μέχρι το 2050 η μικροβιακή αντοχή μπορεί να οδηγήσει σε 39 εκατομμύρια θανάτους. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο στις χώρες με χαμηλά ή μεσαία εισοδήματα, αλλά ακόμη και ανεπτυγμένες οικονομίες, όπως η Κύπρος, αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις λόγω κακής ενημέρωσης και υπερσυνταγογράφησης.

Η μικροβιακή αντοχή δεν είναι μελλοντικό σενάριο, είναι ήδη πραγματικότητα. Στην Κύπρο, ο κίνδυνος ύπαρξης πληθυσμών μικροβίων ανθεκτικών σε πολλαπλά αντιβιοτικά δεν είναι θεωρητικός: ήδη παρατηρούνται περιστατικά λοιμώξεων που απαιτούν νοσηλεία και χορήγηση ισχυρών ή συνδυαστικών θεραπειών.

Η κυβέρνηση επιδιώκει τώρα να ενισχύσει τη συνεργασία με τα νοσηλευτικά ιδρύματα, τα πανεπιστήμια και τους φαρμακοποιούς, ώστε να καλλιεργηθεί κουλτούρα υπεύθυνης χρήσης και να περιοριστεί η εξάρτηση του πληθυσμού από την “εύκολη λύση” του αντιβιοτικού.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ SOFT SKILLS

Ένα στοίχημα για το μέλλον

Η μάχη κατά της μικροβιακής αντοχής είναι παγκόσμια, αλλά κερδίζεται τοπικά. Η Κύπρος, αν και σε κατάσταση εγρήγορσης, έχει την ευκαιρία να αποτελέσει παράδειγμα αλλαγής μέσω συντονισμένης δράσης και ενημέρωσης των πολιτών.

Γιατί, όπως τονίζει ο ΠΟΥ, το πιο αποτελεσματικό όπλο δεν είναι απλώς τα νέα φάρμακα, αλλά η σωστή χρήση των παλαιών, με υπευθυνότητα, σύνεση και σεβασμό στη δημόσια υγεία.