Νομικές εξελίξεις στην ΕΕ για τα Προσωπικά Δεδομένα Υγείας – Τι σημαίνουν για την Κύπρο

Ο χειρισμός των προσωπικών δεδομένων υγείας βρίσκεται στο επίκεντρο νέων ρυθμιστικών εξελίξεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς οι Βρυξέλλες προωθούν το European Health Data Space (EHDS), ένα θεσμικό πλαίσιο που στοχεύει να δημιουργήσει έναν ενιαίο, ασφαλή χώρο πρόσβασης και ανταλλαγής ιατρικών δεδομένων μεταξύ των κρατών-μελών.

Το EHDS, που προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2022 και βρίσκεται στο τελικό στάδιο έγκρισης, θα συμπληρώσει το ήδη αυστηρό πλαίσιο του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (GDPR), ο οποίος κατατάσσει τα δεδομένα υγείας στα “ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα” και προβλέπει αυστηρές προϋποθέσεις για τη συλλογή, επεξεργασία και διαβίβασή τους.

Σύμφωνα με το νέο κανονιστικό πλαίσιο, οι πολίτες θα έχουν δικαίωμα πρόσβασης στους ηλεκτρονικούς φακέλους υγείας τους από οποιοδήποτε κράτος-μέλος, ενώ τα δεδομένα θα μπορούν –υπό αυστηρές προϋποθέσεις– να αξιοποιούνται για σκοπούς έρευνας, καινοτομίας και χάραξης πολιτικής υγείας.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΔΙΚΗΓΟΡΟΥΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Οι επιπτώσεις για την Κύπρο

Η Κύπρος, η οποία ήδη εφαρμόζει το Γενικό Σύστημα Υγείας (ΓεΣΥ) με αυξανόμενη ψηφιοποίηση διαδικασιών, θα χρειαστεί να εναρμονίσει τα πληροφοριακά της συστήματα με το EHDS. Αυτό σημαίνει:

• Εκσυγχρονισμό των ηλεκτρονικών φακέλων ασθενών ώστε να είναι διαλειτουργικοί με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
• Αυστηρότερα πρωτόκολλα κυβερνοασφάλειας, δεδομένου ότι οι επιθέσεις σε νοσοκομεία και οργανισμούς υγείας αυξάνονται κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια.
• Εκπαίδευση προσωπικού (ιατρικού, νοσηλευτικού, διοικητικού, αλλά και IT managers) για τις νέες υποχρεώσεις και δικαιώματα που απορρέουν από το EHDS.

Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων της Κύπρου έχει ήδη εκδώσει κατευθυντήριες οδηγίες για την εφαρμογή του GDPR στον τομέα της υγείας, όμως το EHDS εισάγει ένα νέο επίπεδο ευρωπαϊκής ενοποίησης που θα απαιτήσει σημαντικές επενδύσεις και καλύτερο συντονισμό μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα.

Οι προκλήσεις

Ειδικοί προειδοποιούν ότι η μεγαλύτερη πρόκληση για την Κύπρο –όπως και για άλλα μικρά κράτη– είναι να επιτευχθεί η ισορροπία μεταξύ ιδιωτικότητας και αξιοποίησης δεδομένων. Τα δεδομένα υγείας αποτελούν πολύτιμο εργαλείο για την έρευνα, ιδίως σε τομείς όπως η βιοϊατρική και η τεχνητή νοημοσύνη, αλλά ταυτόχρονα εγκυμονούν κινδύνους για παραβιάσεις ή καταχρήσεις.

Παράλληλα, το μικρό μέγεθος της κυπριακής αγοράς δυσκολεύει τη διασφάλιση επαρκών πόρων για συστήματα ασφάλειας τελευταίας τεχνολογίας. Οι πρόσφατες κυβερνοεπιθέσεις σε ευρωπαϊκά νοσοκομεία λειτουργούν ως υπενθύμιση ότι ακόμη και τα πιο εξελιγμένα συστήματα μπορούν να καταστούν στόχος.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΔΙΚΗΓΟΡΟΥΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Το μήνυμα του ΠΟΥ και η κυπριακή πραγματικότητα

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τονίζει την ανάγκη για ασφαλή αξιοποίηση δεδομένων υγείας ως εργαλείο πολιτικής. Στην Κύπρο, το Υπουργείο Υγείας έχει ήδη εντάξει στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έργα που αφορούν την ψηφιοποίηση του ΓεΣΥ και την ενίσχυση της ασφάλειας των δεδομένων.

Ωστόσο, ειδικοί της αγοράς επισημαίνουν ότι οι εκπαιδευτικές δράσεις είναι εξίσου σημαντικές με τις τεχνολογικές επενδύσεις. Οι επαγγελματίες υγείας και οι διοικητικοί λειτουργοί χρειάζονται στοχευμένη κατάρτιση σε θέματα GDPR, EHDS και κυβερνοασφάλειας για να ανταποκριθούν στο νέο περιβάλλον.

Το νέο θεσμικό πλαίσιο της ΕΕ δεν αποτελεί απλώς μια τυπική νομική εξέλιξη. Είναι μια καμπή για τον τρόπο που οι πολίτες και τα συστήματα υγείας διαχειρίζονται και προστατεύουν τα δεδομένα. Για την Κύπρο, που στηρίζει την υγειονομική της στρατηγική στο ΓεΣΥ και στην ψηφιακή καινοτομία, η συμμόρφωση με το EHDS δεν είναι επιλογή αλλά αναγκαιότητα.

Η επόμενη μέρα απαιτεί επενδύσεις, συνεργασία και εκπαίδευση – στοιχεία που θα καθορίσουν αν η χώρα θα μπορέσει να αξιοποιήσει το νέο πλαίσιο προς όφελος των πολιτών, της υγείας και της οικονομίας.