Νέα οδηγία της ΚΤΚ: Ισορροπία μεταξύ αυστηρής εποπτείας και διευκόλυνσης του πολίτη

Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ) ανακοίνωσε την υιοθέτηση μιας αναθεωρημένης και εκσυγχρονισμένης Οδηγίας για την παρεμπόδιση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, η οποία τίθεται σε εφαρμογή στις 2 Ιουνίου 2025. Η νέα αυτή προσέγγιση δεν αλλάζει τη φιλοσοφία της αυστηρής εποπτείας, αλλά εισάγει σημαντικές διευκολύνσεις για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, με στόχο ένα χρηματοοικονομικό σύστημα πιο αποτελεσματικό, ασφαλές και φιλικό προς τον χρήστη.

Μια νέα εποχή ευελιξίας με στόχο τη διαφάνεια

Η νέα Οδηγία επιδιώκει να καταστήσει τις διαδικασίες συμμόρφωσης πιο λειτουργικές και αναλογικές με το επίπεδο κινδύνου κάθε πελάτη. Βασική αρχή είναι η εφαρμογή της «αναλογικότητας», δηλαδή η προσαρμογή των απαιτήσεων ανάλογα με το ρίσκο που παρουσιάζει κάθε επιχειρηματική σχέση.

Για παράδειγμα, ένας συνταξιούχος που λαμβάνει μόνο τη σύνταξή του και δεν εμπλέκεται σε σύνθετες οικονομικές δραστηριότητες, μπορεί να ενταχθεί στην κατηγορία «χαμηλού κινδύνου», αποφεύγοντας έτσι υπερβολικά γραφειοκρατικά αιτήματα. Αντίστοιχα, οι τράπεζες καλούνται να περιορίσουν τις απαιτήσεις σε τέτοιες περιπτώσεις και να χρησιμοποιούν τα ήδη διαθέσιμα στοιχεία, μειώνοντας την ταλαιπωρία των πελατών.

Τα βασικά σημεία της Οδηγίας

Η Οδηγία της ΚΤΚ προβλέπει, μεταξύ άλλων, τα εξής:

1. Επικαιροποίηση στοιχείων βάσει κινδύνου: Δεν υφίσταται πλέον σταθερή ελάχιστη περιοδικότητα για την επικαιροποίηση στοιχείων σε πελάτες χαμηλού ρίσκου. Η συχνότητα προσαρμόζεται σύμφωνα με την αξιολόγηση κινδύνου.
2. Απλοποίηση τεκμηρίωσης: Δίνεται η δυνατότητα χρήσης αντιγράφων ταυτοτήτων (αντί πρωτοτύπων), διευκολύνοντας την ηλεκτρονική υποβολή εγγράφων.
3. Αξιοποίηση διαθέσιμων πληροφοριών: Οι τράπεζες μπορούν να χρησιμοποιούν στοιχεία που έχουν ήδη συλλεχθεί κατά τη διάρκεια της επιχειρηματικής σχέσης, χωρίς να απαιτούνται επαναλαμβανόμενα αιτήματα για τα ίδια δεδομένα.
4. Ευαισθησία για άτομα με δυσκολίες: Επιτρέπεται η χρήση εναλλακτικών αποδεικτικών στοιχείων για άτομα με αναπηρία ή προβλήματα υγείας.
5. Ευελιξία στην πιστοποίηση κατοικίας: Αρκεί η χρήση επίσημων εγγράφων, π.χ. λογαριασμών κοινής ωφελείας ή ηλεκτρονικών εγγράφων, για την απόδειξη διεύθυνσης.
6. Ανάθεση πιστοποίησης σε τρίτους: Επιτρέπεται η πιστοποίηση εγγράφων από κρατικές υπηρεσίες ή αναγνωρισμένους επαγγελματίες, με στόχο την αποσυμφόρηση των τραπεζικών υποκαταστημάτων.

Χωρίς εκπτώσεις στη συμμόρφωση

Παρά την ευελιξία και τις διευκολύνσεις, η Κεντρική Τράπεζα ξεκαθαρίζει πως οι αυστηρές απαιτήσεις του κανονιστικού πλαισίου δεν χαλαρώνουν. Η νέα Οδηγία παραμένει πλήρως ευθυγραμμισμένη με τις διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές και τις προσδοκίες των εποπτικών αρχών, ενώ ενισχύει περαιτέρω τη φήμη και τη διαφάνεια του κυπριακού χρηματοοικονομικού συστήματος.

Η ισορροπία που επιχειρείται μεταξύ αποτελεσματικής εποπτείας και σεβασμού προς τον πολίτη αποτελεί το κεντρικό ζητούμενο. Όπως σημειώνεται, η καθυστέρηση ή στέρηση της νόμιμης πρόσβασης στις τραπεζικές υπηρεσίες πρέπει να αποφεύγεται για πολίτες με χαμηλή πιθανότητα εμπλοκής σε ύποπτες δραστηριότητες.

Άνοιγμα διαλόγου με τους πολίτες

Η ΚΤΚ καλεί τους πολίτες να συμβάλλουν με τις εμπειρίες και παρατηρήσεις τους, προκειμένου να εντοπίζονται περιπτώσεις αδικαιολόγητων δυσκολιών στις σχέσεις τους με τις τράπεζες. Για το σκοπό αυτό, παρέχεται η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου cbcinfo@centralbank.cy και το τηλεφωνικό κέντρο 22714100.

Ένα βήμα προς την ενίσχυση της εμπιστοσύνης

Η εφαρμογή της Οδηγίας αναμένεται να ενισχύσει την εμπιστοσύνη των πολιτών και επιχειρήσεων προς το τραπεζικό σύστημα, ενώ συμβάλλει στην ταχύτερη και ασφαλέστερη εξυπηρέτηση, χωρίς συμβιβασμούς στη νομιμότητα. Η ΚΤΚ εκφράζει τις ευχαριστίες της προς όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και δηλώνει έτοιμη να συνεχίσει το διάλογο με στόχο την προσαρμογή του πλαισίου στις εξελισσόμενες ανάγκες της κοινωνίας.