Κρυπτονομίσματα και MiCA: Τι Αλλάζει για Επενδυτές και Καταναλωτές στην ΕΕ

Τα κρυπτονομίσματα έχουν περάσει πια οριστικά από την «περιφέρεια» του χρηματοοικονομικού συστήματος στο κέντρο της δημόσιας συζήτησης. Από το Bitcoin και το Ethereum, μέχρι τα «stablecoins», τα meme coins και τα NFTs, όλο και περισσότεροι πολίτες σκέφτονται να επενδύσουν ή ήδη χρησιμοποιούν ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία στην καθημερινότητά τους. Μαζί, όμως, με τις ευκαιρίες, πολλαπλασιάζονται και οι κίνδυνοι – ειδικά όταν η αγορά λειτουργεί χωρίς σαφές ρυθμιστικό πλαίσιο.

Σε αυτό το κενό έρχεται να απαντήσει ο νέος Κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις αγορές κρυπτοστοιχείων, ο γνωστός MiCA (Markets in Crypto-Assets). Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει ήδη δημοσιεύσει πρακτικό οδηγό, ώστε οι καταναλωτές να κατανοήσουν τι σημαίνουν οι νέοι κανόνες στην πράξη.

Τι είναι πραγματικά ένα «κρυπτοστοιχείο»;

Περά από το hype, νομικά και τεχνικά, ένα κρυπτοστοιχείο είναι ψηφιακή αναπαράσταση μιας αξίας ή ενός δικαιώματος, η οποία αποθηκεύεται και μεταβιβάζεται ηλεκτρονικά, συνήθως μέσω τεχνολογίας κατανεμημένου καθολικού (DLT), όπως τα γνωστά blockchains.

Στην κατηγορία αυτή συναντάμε:

• κλασικά κρυπτονομίσματα (π.χ. BTC, ETH)
• «σταθερά» κρυπτονομίσματα (stablecoins)
• meme coins που συνδέονται με τάσεις και χιουμοριστικά θέματα
• NFTs, δηλαδή μοναδικά ψηφιακά «πιστοποιητικά» ιδιοκτησίας.

Η αγορά είναι τεράστια και ανομοιογενής – γι’ αυτό και ο MiCA δεν καλύπτει τα πάντα με τον ίδιο τρόπο.

11/12/2025 Σεμινάριο EIMF: MICA Regulation and Crypto-Assets Policy (7 Ώρες)

Τα τρία βασικά «κουτιά» του MiCA

Ο κανονισμός επικεντρώνεται σε τρεις κύριες κατηγορίες κρυπτοστοιχείων:

1. Μάρκες ηλεκτρονικού χρήματος (EMT)

Πρόκειται για crypto που προσπαθούν να ακολουθούν πιστά την αξία ενός επίσημου νομίσματος, όπως το ευρώ ή το δολάριο. Ο κάτοχος έχει δικαίωμα να πάρει πίσω τα χρήματά του στο αντίστοιχο νόμισμα, στην πλήρη ονομαστική αξία.

• Μόνο τράπεζες ή ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος μπορούν να εκδίδουν EMT εντός ΕΕ.
• Δεν προσφέρουν τόκο – δεν είναι «λογαριασμός ταμιευτηρίου».

2. Μάρκες με αναφορά σε περιουσιακά στοιχεία (ART)

Αυτές επιχειρούν να κρατήσουν σταθερή αξία με αναφορά σε ένα «καλάθι» στοιχείων: νομίσματα, εμπορεύματα, άλλα crypto κ.λπ.

• Ο κάτοχος μπορεί να τις εξαργυρώσει στην εκάστοτε αγοραία αξία των περιουσιακών στοιχείων που «καθρεφτίζουν».
• Εκδίδονται μόνο από εποπτευόμενους φορείς με ειδική άδεια.

3. Λοιπά κρυπτοστοιχεία (utility και άλλα tokens)

• Εδώ ανήκουν οι συναλλακτικές μάρκες που δίνουν πρόσβαση σε υπηρεσίες ή προϊόντα μιας πλατφόρμας, καθώς και όσα crypto δεν εμπίπτουν στις δύο προηγούμενες κατηγορίες ούτε εξαιρούνται από άλλο ευρωπαϊκό νόμο.

Σε όσα εμπίπτουν στον MiCA, οι εκδότες και οι πάροχοι υπηρεσιών υποχρεούνται να τηρούν κανόνες διαφάνειας, ενημέρωσης, διαχείρισης καταγγελιών και προστασίας των καταναλωτών.

Τι δεν καλύπτει ο MiCA;

Εξίσου σημαντικό με το «τι ρυθμίζεται» είναι και το «τι μένει εκτός». Ο MiCA δεν εφαρμόζεται, μεταξύ άλλων:

• σε μοναδικά και μη εναλλάξιμα κρυπτοστοιχεία, όπως πολλά NFTs που αντιπροσωπεύουν ψηφιακή τέχνη ή virtual ακίνητα
• σε πόντους επιβράβευσης ή αντίστοιχες μάρκες που δεν μεταβιβάζονται
• σε crypto που ήδη καλύπτονται από άλλη νομοθεσία, όπως τα tokenised χρηματοπιστωτικά μέσα (π.χ. tokenised ομόλογα ή μετοχές), που εμπίπτουν σε MiFID κ.ά.

Αν επενδύετε ή χρησιμοποιείτε υπηρεσίες γύρω από κρυπτοστοιχεία εκτός MiCA, να έχετε υπόψη ότι η προστασία σας ως καταναλωτή μπορεί να είναι ελάχιστη ή ανύπαρκτη.

11/12/2025 Σεμινάριο EIMF: ESMA’s MiCA Guidelines on Knowledge and Competence: What CASPs Must Prepare (7 Ώρες)

Αδειοδοτημένοι και μη αδειοδοτημένοι πάροχοι: η κρίσιμη διάκριση

Στην πράξη, ο μέσος χρήστης έρχεται σε επαφή κυρίως με:

1. Αδειοδοτημένους παρόχους εντός ΕΕ

   Πλατφόρμες ανταλλαγής, φύλαξης, έκδοσης EMT/ART κ.λπ., που έχουν λάβει άδεια σύμφωνα με MiCA, πληρούν κεφαλαιακές και οργανωτικές απαιτήσεις και υπόκεινται σε εποπτεία.

   Μπορεί κανείς να ελέγξει εάν ένας πάροχος είναι αδειοδοτημένος μέσω του μητρώου της ESMA και των ιστοσελίδων των εθνικών εποπτικών αρχών (π.χ. Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, Τράπεζα της Ελλάδος).

2. Παρόχους χωρίς άδεια στην ΕΕ

   Πλατφόρμες με έδρα τρίτες χώρες ή πλήρως μη ρυθμιζόμενες υπηρεσίες. Αυτοί οι φορείς μπορεί να μην υπόκεινται σε κανόνες διακυβέρνησης, προστασίας καταναλωτή ή ελάχιστων κεφαλαίων.

   Ο κίνδυνος απάτης, κακοδιαχείρισης περιουσιακών στοιχείων ή χρεοκοπίας είναι αυξημένος – και οι δυνατότητες αποκατάστασης, περιορισμένες.

Το ότι μια επιχείρηση είναι «μη αδειοδοτημένη» δεν σημαίνει αυτόματα ότι δρα παράνομα, αλλά για τον καταναλωτή σημαίνει κάτι πολύ συγκεκριμένο: αν τα πράγματα πάνε στραβά, μένει σχεδόν μόνος του.

Πριν επενδύσετε: οι βασικές ερωτήσεις ασφαλείας

Πριν αγοράσετε οποιοδήποτε κρυπτοστοιχείο ή χρησιμοποιήσετε μια σχετική υπηρεσία, αξίζει να αναρωτηθείτε:

1. Ο πάροχος έχει άδεια στην ΕΕ;

   Αν όχι, είμαι διατεθειμένος να αναλάβω τον επιπλέον κίνδυνο;

2. Το συγκεκριμένο κρυπτοστοιχείο ρυθμίζεται από τον MiCA ή άλλη ευρωπαϊκή νομοθεσία;

   Αν όχι, τι σημαίνει αυτό για τα δικαιώματά μου;

3. Υπάρχει σαφές, κατανοητό έγγραφο πληροφοριών;

   Αν οι πληροφορίες είναι θολές ή υπερβολικά «πιασάρικες», είναι κακό σημάδι.

4. Πόσο αντέχω να χάσω;

   Η μεταβλητότητα των crypto – ακόμη και των «σταθερών» – μπορεί σε ακραίες συνθήκες να είναι έντονη.

EXPLORE ALL TRAINING OPPORTUNITIES BY EIMF

Τα κρυπτονομίσματα δεν είναι πλέον μια εξωτική περιπέτεια για λίγους. Με το MiCA, η Ευρωπαϊκή Ένωση επιχειρεί να βάλει στοιχειώδη τάξη σε αυτή τη νέα ψηφιακή αγορά, χωρίς να σκοτώσει την καινοτομία. Για τον πολίτη, όμως, το βασικό εργαλείο παραμένει το ίδιο: ενημέρωση, κριτική σκέψη και προσοχή σε ποιον εμπιστεύεται τα χρήματά του – ψηφιακά ή μη.