Γενετική Εξάλειψη των Κουνουπιών: Επιστημονική Πρόοδος ή Ηθικό Ολίσθημα;
14 Ιουνίου 2025

Σε μια εποχή όπου η τεχνολογία προσφέρει λύσεις σε προβλήματα που άλλοτε θεωρούνταν ανυπέρβλητα, η επιστήμη βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με ένα ιδιαίτερα λεπτό ηθικό και βιολογικό δίλημμα: πρέπει να προχωρήσουμε στην εσκεμμένη εξάλειψη των κουνουπιών;
Το ερώτημα αυτό αποκτά ολοένα και πιο πρακτικό χαρακτήρα, καθώς προγράμματα όπως το Target Malaria αναπτύσσουν τεχνικές γονιδιακής τροποποίησης που αποσκοπούν στη μείωση ή ακόμα και την εξάλειψη πληθυσμών του Anopheles gambiae, του κύριου φορέα της ελονοσίας στην υποσαχάρια Αφρική. Μέσω τροποποιημένων γονιδίων που προκαλούν στειρότητα στα θηλυκά κουνούπια, οι επιστήμονες φιλοδοξούν να προκαλέσουν σταδιακή κατάρρευση των πληθυσμών αυτών.
ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ESG
Ο μοριακός βιολόγος Αλέκος Σιμόνι, επικεφαλής του εν λόγω προγράμματος, δηλώνει αισιόδοξος ότι μέσα στην επόμενη πενταετία, τα γενετικά τροποποιημένα κουνούπια θα απελευθερωθούν σε φυσικά οικοσυστήματα. Η στρατηγική αυτή δεν στοχεύει απλώς στην ανακούφιση του ανθρώπινου πόνου, αλλά στη ριζική εξάλειψη μεταδοτικών νόσων, όπως η ελονοσία, ο δάγκειος πυρετός και ο ιός του Δυτικού Νείλου — ασθένειες που ευθύνονται για εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους κάθε χρόνο.
Ωστόσο, η τεχνολογία αυτή συνοδεύεται από πλήθος ηθικών και οικολογικών ενστάσεων. Πολλοί ειδικοί προειδοποιούν για τους κινδύνους που εγκυμονεί η παρέμβαση στα θεμέλια της ζωής, ενώ εγείρουν το ερώτημα: πόσο δικαιολογημένη είναι η εξάλειψη ενός είδους, έστω και αν είναι φορέας ασθενειών;
Ο Γκρέγκορι Κέμπνικ, ειδικός στη βιοηθική, τονίζει πως η σκόπιμη εξαφάνιση ζωντανών οργανισμών δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται με ελαφρότητα. Προτείνει μια πιο στοχευμένη προσέγγιση, όπως η καταπολέμηση του ίδιου του παρασίτου Plasmodium, που προκαλεί την ελονοσία, αντί για την εξάλειψη του φορέα.
ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥΣ, ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ
Από την άλλη πλευρά, επιστήμονες και ερευνητές από την Αφρική, όπως ο Πολ Ντέμπελε από τη Ζιμπάμπουε, υπογραμμίζουν την καθημερινή τραγωδία που βιώνουν χιλιάδες οικογένειες. Συγκρίνουν μάλιστα τους θανάτους από ελονοσία με τη συντριβή δύο αεροσκαφών κάθε μέρα στην ήπειρο — ένα αβάσταχτο βάρος για τις τοπικές κοινωνίες.
Το δίλημμα παραμένει ανοιχτό: η επιστήμη κρατά στα χέρια της ένα ισχυρό εργαλείο που μπορεί να σώσει ζωές. Η απόφαση, όμως, για την εφαρμογή του, περνά μέσα από ένα πυκνό δίκτυο ηθικών, οικολογικών και πολιτικών παραμέτρων. Το μέλλον της σχέσης μας με τη φύση κρίνεται, ίσως, από το πώς θα απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα.